Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα – Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα

Θέατρο εργαστήρι Μαύρη Σφαίρα

Το κεφάλι μου και τα χέρια μου είναι γεμάτα μάτια αν θέλω να δω τόσο άσχημα πράγματα.

Το σπίτι της χήρας Μπερνάρντα Άλμπα ζει μέσα στο απόλυτο πένθος. Ο θάνατος του Πατέρα Αφέντη σηματοδοτεί την εγκαθίδρυση της εξουσίας της πάνω στις πέντε κόρες, ορίζοντας απερίφραστα οκτάχρονο θρήνο: ο αέρας του δρόμου να μην μπει στο σπίτι. Οι Αγκούστιας, Μαγκνταλένα, Αμέλια, Μαρτίριο, Αδέλα βιώνουν η καθεμία χωριστά τον εγκλεισμό και την στέρηση της επαφής με το άλλο φύλο. Μόνη τους διέξοδος οι ανακυκλωτικές συζητήσεις, ανάμεσα σε σκληρές κακεντρέχειες και αναζωογονητικά κουτσομπολιά. Με το ζοφερό κλίμα έχουν συμβιβαστεί η οικονόμος Πόνθια και η μητέρα της Μπερνάντα Μαρία Χοσέφα.

Το τελευταίο έργο που έγραψε ο Λόρκα (1936, παράστ. 1945, τρίτο μέρος της τριλογίας της Ισπανικής Υπαίθρου μαζί με τη Γέρμα και τον Ματωμένο Γάμο) μοιάζει να αντικαθρεφτίζει τις δυο όψεις του φρανκικού καθεστώτος: ο τύρρανος, οι υποταγμένοι, οι ανυπότακτοι. Στους τελευταίους ανήκει μόνο η Αδέλα, που αρνείται να προσφέρει τη νεότητά της σφάγιο στις κοινωνικές συμβάσεις και απειλεί να βγει στο δρόμο με το πράσινο φόρεμά της. Πάνω απ’ όλα όμως επιθυμεί και την σωματική της ελευθερία και την παράδοση στον έρωτα του Πέπε Ρομάνο, κρυφού ποθητού υποκειμένου για τις αδελφές και δόλιου μνηστήρα της κληρονόμου (μεγαλύτερης) κόρης. Ο Ρομάνο, όπως και κάθε άλλος ανδρικός χαρακτήρας υπάρχει μόνο δια της σκηνικής του απουσίας.

Εδώ δεν υπάρχει η σπαρακτικά ωραία φύση της ποίησης του Λόρκα – οι περίκλειστες αυτές υπάρξεις κινούνται σ’ έναν μαύρο, ημιφωτισμένο χώρο, ένα α-τοπο που εκφράζεται ιδανικά στον underground χώρο της Μαύρης Σφαίρας που λειτουργούσε ως καταφύγιο πολέμου στην διάρκεια της γερμανικής κατοχής και διαμορφώθηκε το 2002 σε μικρό 25θέσιο θεατράκι αφήνοντας ανέπαφα τα αρχιτεκτονικά του χαρακτηριστικά. Έξω από το σπίτι βρίσκεται ο κόσμος, οι ποθητοί άντρες, οι δυνάστες άντρες, ένα χωρίς ποτάμι ανδαλουσιανό χωριό, όπου τα πάντα ρυθμίζονται από την αγωνία της υπόληψης και τον τρόμο της κακογλωσσιάς.

Οι κόρες ετοιμάζονται να αλληλοσπαραχθούν, η σκληρή Μπερνάρντα ρίχνει στα μάτια της την στάχτη της περηφάνιας και επιβάλλει τον απόλυτο κανόνα: Ό,τι έχει ο καθένας μέσα του ας το κρατά για λογαριασμό του, εγώ θέλω την υπόληψη του κόσμου. Οι κόρες ζούνε για να μαθαίνουν τις ζωές των άλλων, η Μαρτίριο σπαράσσεται από την επιθυμία να καταστρέψει τις ευτυχίες των άλλων, η Αδέλα αφήνεται στο δικό της duente. Υπάρχει δυνατή απόδραση από ετούτη τη Νέκυια, αλλά αυτή είναι ο ίδιος ο θάνατος. Η σκηνοθέτηση και οι ερμηνείες είναι μαγεμένες, με αριστοτεχνική απόδοση των τρυφερών και νευρωτικών υπάρξεων, των γυναικών με τα χαμηλωμένα μάτια, τις αλαφιασμένες ψυχές και την γλώσσα μαχαίρι.

Η μη επιχορηγούμενη Μαύρη Σφαίρα ιδρύθηκε από την Τότα Σακελλαρίου του Θεάτρου Τέχνης, αποτελείται από ομάδα συνεργατών θεατρολόγων και ηθοποιών, λειτουργεί από το 1993 σαν εργαστήριο Υποκριτικής και από το 2000 και σαν θεατρικός χώρος, παρουσιάζοντας ερευνητικές ματιές πάνω στην Καφκική Δίκη και στη Ελιοτική Ερημιά, συνδυασμό Σαρτρ, Ρεμπώ και Μπέκετ και τους Λεόντιο και Λένα του Μπύχνερ.

Μτφ. Νίκου Γκάτσου, σκηνοθεσία Τότα Σακελλαρίου, βοηθοί σκηνοθέτη: Βασίλης Αφεντούλης, Εφη Καλογεροπούλου, Γιώργος Μάρδας, σκηνικά – κοστούμια Ισμήνη Καρυωτάκη. Ηθοποιοί: Τότα Σακελλαρίου, Άννα Μέγα, Εύη Σιδέρη, Σοφία Γκάτση, Καρολίνα Μωρέτη, Μαργαρίτα Λιάκου, Ράνια Σκέρτσου, Αθηνά Μαθιουδάκη, Μαρία Κακούρου, Στέλλα Βασίλα, Μαρίτα Λόλη, Κάντια Ηλιοπούλου. Πέμπτες έως και Σάββατα στις 9.30, μέχρι τις 15 Ιουνίου.

Δημοσίευση και εδώ.